1. Genel olarak
II. Sorumluluğun ve giderim borcunun kapsamı
1. Genel olarak
Madde 114 - Borçlu, genel olarak her türlü kusurdan sorumludur. Borçlunun sorumluluğunun kapsamı, işin özel niteliğine göre belirlenir. İş özellikle borçlu için bir yarar sağlamıyorsa, sorumluluk daha hafif olarak değerlendirilir.
Haksız fiil sorumluluğuna ilişkin hükümler, kıyas yoluyla sözleşmeye aykırılık hâllerine de uygulanır.
I-) 818 Sayılı Borçlar Kanunu:
II - Mesuliyetin vüsati
1 - Umumiyet itibariyle
Madde 98 - Borçlu, umumiyet itibariyle her kusurdan mesuldur. Bu mesuliyetin vüsati işin hususi mahiyetine göre çok veya az olabilir. Hususiyle iş borçlu için bir faideyi mucip olmadığı surette, mesuliyet daha az şiddetle takdir olunur.
Haksız fiillerden mütevellit mesuliyete müteallik hükümler, kıyasen akde muhalif hareketlere de tatbik olunur.
II-) Madde Gerekçesi:
Madde 113 - 818 sayılı Borçlar Kanununun 98 inci maddesini karşılamaktadır.
Tasarının iki fıkradan oluşan 113 üncü maddesinde, borcun ifa edilmemesi durumunda, borçlunun sorumluluğunun ölçüsü ve giderim borcunun kapsamı düzenlenmektedir.
818 sayılı Borçlar Kanununun 98 inci maddesinin kenar başlığında kullanılan “II. Mesuliyetin vüs’ati / 1. Umumiyet itibariyle” şeklindeki ibareler, Tasarıda “II. Sorumluluğun ölçüsü ve giderim borcunun kapsamı / 1. Genel olarak” şeklinde değiştirilmiştir.
818 sayılı Borçlar Kanununun 98 inci maddesinin birinci fıkrasının ikinci cümlesinde: “Bu mesuliyetin vüs’ati işin hususî mahiyetine göre çok veya az olabilir.” denilmektedir. Bu cümle, Tasarıda şöyle ifade edilmiştir: “Borçlunun sorumluluğunun ölçüsü, işin özel niteliğine göre belirlenir.”
Metninde yapılan düzeltme ve arılaştırma dışında, maddede 818 sayılı Borçlar Kanununa göre bir hüküm değişikliği yoktur.
III-) Adalet Komisyonu Değişiklik Gerekçesi:
Tasarının 113 üncü maddesinin üst kenar başlığı ve birinci fıkrasında yer alan “ölçüsü” ibareleri, terim tutarlılığı ve üst kenar başlığın maddeyi karşılaması bakımından, “II. Sorumluluğun ve giderim borcunun kapsamı” ve “kapsamı” şeklinde değiştirilmiş ve madde teselsül nedeniyle 114 üncü madde olarak kabul edilmiştir.
Not: Tasarının 113. maddesinin kenar başlığı Hükümetin teklif ettiği metinde “II. Sorumluluğun ölçüsü ve giderim borcunun kapsamı” şeklinde idi. Hükmün 1. fıkrasının 2. cümlesi de şu şekilde kaleme alınmıştı:
“Borçlunun sorumluluğunun ölçüsü, işin özel niteliğine göre belirlenir.”
IV-) Kaynak İsviçre Borçlar Kanunu:
1-) OR:
II. Mass der Haftung und Umfang des Schadenersatzes
1. Im Allgemeinen
Art. 99
1 Der Schuldner haftet im Allgemeinen für jedes Verschulden.
2 Das Mass der Haftung richtet sich nach der besonderen Natur des Geschäftes und wird insbesondere milder beurteilt, wenn das Geschäft für den Schuldner keinerlei Vorteil bezweckt.
3 Im übrigen finden die Bestimmungen über das Mass der Haftung bei unerlaubten Handlungen auf das vertragswidrige Verhalten entsprechende Anwendung.
2-) CO:
II. Etendue de la réparation
1. En général
Art. 99
1 En général, le débiteur répond de toute faute.
2 Cette responsabilité est plus ou moins étendue selon la nature particulière de l’affaire; elle s’apprécie notamment avec moins de rigueur lorsque l’affaire n’est pas destinée à procurer un avantage au débiteur.
3 Les règles relatives à la responsabilité dérivant d’actes illicites s’appliquent par analogie aux effets de la faute contractuelle.
V-) Yararlanılabilecek Monografiler:
Banu Bozkurt Bozabalı; Havayoluyla Yolcu Taşıma
Sözleşmelerinde Taşıyanın Ölüm ve Cismani Zararlardan Doğan Hukuki Sorumluluğu,
Ankara, 2013.
Mehmet Erdem Aybay; Bir Tazminat Türü Olarak: Boşuna Yapılmış Masrafların Tazmini, İstanbul 2013.
Nurdan Orbay Ortaç; Havayolu ile Taşınan Yolcuların Ölümünden veya Bedensel
Bütünlüğünün İhlalinden Doğan Akdi Sorumluluk, Ankara, 2014.
Ş. Deren Gündüz; Olumlu Zarar, İstanbul, 2020.