IV. Artırmanın iptali
IV. Artırmanın iptali
Madde 281 - Hukuka veya ahlaka aykırı yollara başvurularak ihalenin gerçekleştirilmesi sağlanmışsa her ilgili, iptal sebebini öğrendiği günden başlayarak on gün ve her hâlde ihale tarihini izleyen bir yıl içinde ihalenin iptalini mahkemeden isteyebilir.
Cebrî artırmalar hakkında özel hükümler saklıdır.
I-) 818 Sayılı Borçlar Kanunu:
II - Müzayedenin butlanı
Madde 226 - Kanuna veya ahlâka (âdaba) mugayir tertibatla müzayedeye fesat karıştırılmış ise her alâkadar tarafından on gün zarfında itiraz edilebilir. Bu itiraz cebrî müzayedelerde icra ve iflâs muamelelerine nezaret eden makamlara ve diğer hallerde mahkemeye arz olunur.
II-) Madde Gerekçesi:
Madde 280 - 818 sayılı Borçlar Kanununun 226 ncı maddesini karşılamaktadır.
Tasarının iki fıkradan oluşan 280 inci maddesinde, artırmanın iptali düzenlenmektedir.
818 sayılı Borçlar Kanununun 226 ncı maddesinin kenar başlığında kullanılan “II. Müzayedenin butlanı” şeklindeki ibare, Tasarının 280 inci maddesinde, “IV. Artırmanın iptali” şeklinde değiştirilmiştir.
Gerçekten, söz konusu maddede ihalenin iptaline karar verilmesi istemiyle, ilgililerin dava açabilecekleri düzenlendiğine göre, 818 sayılı Borçlar Kanununun 226 ncı maddesinin kenar başlığında kullanılan ibare hatalıdır. Çünkü, ihalenin iptali hâlinde fesihten söz edilemeyeceği için iptal, sonuçlarını geriye etkili olmak üzere doğurur.
818 sayılı Borçlar Kanununda, tek fıkradan oluşan maddeye, Tasarıda yeni bir hüküm eklenerek madde, iki fıkra hâlinde kaleme alınmıştır.
818 sayılı Borçlar Kanununun 226 ncı maddesinin birinci cümlesinde kullanılan “her alâkadar tarafından on gün içinde itiraz edilebilir.” şeklindeki ibare, Tasarıda “her ilgili, iptal sebebini öğrendiği günden başlayarak on gün ve her hâlde ihale tarihini izleyen bir yıl içinde” şeklinde değiştirilmiş; böylece İcra ve İflâs Kanununun 134 üncü maddesinin altıncı fıkrasında öngörülen bir yıllık süreyle paralellik sağlanmıştır.
818 sayılı Borçlar Kanununun 226 ncı maddesinin ikinci cümlesinde kullanılan “bu itiraz cebrî müzayedelerde icra ve iflâs muamelelerine nezaret eden makamlara arz olunur.” şeklindeki ibare, Tasarının 280 inci maddesinin ikinci fıkrasında “Cebrî artırmalar hakkında özel hükümler saklıdır.” şeklinde değiştirilmiştir.
III-) Kaynak İsviçre Borçlar Kanunu:
1-) OR:
II. Anfechtung
Art. 230
1 Wenn in rechtswidriger oder gegen die guten Sitten verstossender Weise auf den Erfolg der Versteigerung eingewirkt worden ist, so kann diese innert einer Frist von zehn Tagen von jedermann, der ein Interesse hat, angefochten werden.
2 Im Falle der Zwangsversteigerung ist die Anfechtung bei der Aufsichtsbehörde, in den andern Fällen beim Richter anzubringen.
2-) CO:
II. Nullité des enchères
Art. 230
1 Les enchères dont le résultat a été altéré par des manoeuvres illicites ou contraires aux moeurs peuvent être attaquées, dans les dix jours, par tout intéressé.
2 Dans les enchères forcées, l’action est portée devant l’autorité de surveillance en matière de poursuites et de faillite; dans les autres cas, devant le juge.
IV-) Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararları:
1-) YİBK, T: 16.05.1934, E: 30, K: 10 sayılı kararından:
İcra ve İflâs Dairelerinin yaptığı muameleler hakkında kanuna muhalif olmasından dolayı tetkik merciine yapılacak şikâyetlerin müddeti bu muamelelerin öğrenildiği tarihten itibaren cereyan edeceği ve arttırma ilân sureti kendilerine tebliğ edilmemiş olan borçlu ve alâkadarların ihaleden malûmatları olduğu farzedilmiyeceği cihetle bu kabil ihalelerin feshi talebile vaki olacak şikâyetler için kanunun tayin ettiği müddete her halde ihale tarihi başlangıç olamayıp ihalenin vukuuna ıttılâ tarihi mebde, olması lâzımgeleceği birinci içtimada ekseriyet hasıl olamadığından ikinci içtimada ekseriyetle karar verildi. (RG. 12.09.1934; S: 2801).
2-) YİBK, T: 18.11.1942, E: 2, K: 22 sayılı kararından:
Zikrolunan sebeplere mebni vergi borcundan dolayı ihale yapılmak suretiyle vâkı olan mülkiyet intikallerinin usul ve kanun hükümlerine uygun olmadığı iddiasına dayanan ihalenin feshiyle bunun neticesi olarak meselâ bir gayrimenkulün ihale üzerine müşteri namına yapılmış olan kayd ve tescilinin iptal ve tashihi dâvaları halen ait olduğu Adliye mahkemelerinin vazifesi dahilinde sayılmak lâzımgeleceğine oyların üçte ikiyi geçen çoğunluğiyle 18/11/1942 tarihinde karar verilmiştir. (RG. 28.01.1943; S: 5316).
3-) YİBK, T: 20.02.1946, E: 12, K: 5 sayılı kararından:
… Emniyet Sandığına merhun bir gayrimenkulun ihalesine dair icra tetkik merciinden verilen karara karşı aynı mercie şikâyet veya Yargıtayın İcra ve İflâs Dairesine temyiz yolu ile müracaata kanuni imkân olmayıp o gibi ihalelerin feshi ancak dâva yoliyle mahkemeden istenebileceğine ve mahkemelerin bu husustaki dâvalara bakmakla görevli olduklarına oyların üçte iki nisbetini geçen çokluğu ile karar verildi. (RG. 26.07.1946; S: 6369).
V-) Yararlanılabilecek Monografiler:
Sıtkı Akyazan; Cebri İcrada İhale ve İhalenin Feshi, İstanbul, 1959.