I. Tanımı ve yetki verilmesi
Onikinci Bölüm1
Ticari
Temsilciler, Ticari Vekiller ve
Diğer Tacir Yardımcıları2
A. Ticari temsilci
I. Tanımı ve yetki verilmesi
Madde 547 - Ticari temsilci, işletme sahibinin, ticari işletmeyi yönetmek ve işletmeye ilişkin işlemlerde ticaret unvanı altında, ticari temsil yetkisi ile kendisini temsil etmek üzere, açıkça ya da örtülü olarak yetki verdiği kişidir.
İşletme sahibi, ticari temsilcilik yetkisi verildiğini ticaret siciline tescil ettirmek zorundadır; ancak ticari işletme sahibinin ticari temsilcinin fiillerinden sorumluluğu, tescilin yapılmış olmasına bağlı değildir.
I-) 818 Sayılı Borçlar Kanunu:
(A) Ticari Mümessil
I - Tarifi, salâhiyet itası
Madde 449 - Ticarî mümessil, bir ticarethane veya fabrika veya ticarî şekilde işletilen diğer bir müessese sahibi tarafından işlerini idare ve müessesenin imzasını kullanarak bilvekâle imza vazetmek üzere sarih veya zımnî kendisine mezuniyet verilen kimsedir.
Müessese sahibi, vekâletnameyi ticaret siciline kaydetdirmeğe mecburdur. Ancak kayıttan evvel dahi mümessilinin muameleleri ile mülzemdir.
Diğer nevi müesseselerde ve işlerde ticaret siciline kayıttan başka suretle ticarî mümessil tâyin olunamaz.
II-) Madde Gerekçesi:
Madde 547 - 818 sayılı Borçlar Kanununun 449 uncu maddesini karşılamaktadır.
Tasarının iki fıkradan oluşan 547 nci maddesinde, ticarî temsilci tanımlanmakta ve ticarî temsilciye yetki verilmesi düzenlenmektedir.
818 sayılı Borçlar Kanununun 449 uncu maddesinin kenar başlığında kullanılan “A. Ticarî mümessil / I. Tarifi, salâhiyet itası” şeklindeki ibare, Tasarıda, “A. Ticarî temsilci / I. Tanımı ve yetki verilmesi” şeklinde değiştirilmiştir.
818 sayılı Borçlar Kanununun 449 uncu maddesinin birinci fıkrasında kullanılan “bir ticarethane veya fabrika veya ticarî şekilde işletilen diğer bir müessese” şeklindeki ibare, 29/6/1956 tarihli ve 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununun 11 inci maddesi göz önünde tutularak, Tasarıda “ticarî işletme” şeklinde kısaltılmıştır. Yine aynı fıkrada kullanılan “müessesenin imzasını kullanarak bilvekâle imza vazetmek üzere” şeklindeki ibare, kaynak İsviçre Borçlar Kanununun 458 inci maddesinin birinci fıkrasının almanca metni göz önünde tutularak, Tasarıda “işletme sahibinin, … ticaret unvanı altında, ticarî temsil yetkisi ile kendisini temsil etmek üzere” şeklinde değiştirilmiştir.
818 sayılı Borçlar Kanununun 449 uncu maddesinin ikinci fıkrasında kullanılan “vekâletnameyi” sözcüğü, Tasarıda “ticarî temsilcilik yetkisi verildiğini” şeklinde düzeltilmiştir.
Metninde yapılan düzeltme ve arılaştırma dışında, maddede 818 sayılı Borçlar Kanununa göre bir hüküm değişikliği yoktur.
III-) Kaynak İsviçre Borçlar Kanunu:
1-) OR:
Siebzehnter Titel: Die Prokura und andere Handlungsvollmachten
A. Prokura
I. Begriff und Bestellung
Art. 458
1 Wer von dem Inhaber eines Handels-, Fabrikations- oder eines anderen nach kaufmännischer Art geführten Gewerbes ausdrücklich oder stillschweigend ermächtigt ist, für ihn das Gewerbe zu betreiben und «per procura» die Firma zu zeichnen, ist Prokurist.
2 Der Geschäftsherr hat die Erteilung der Prokura zur Eintragung in das Handelsregister anzumelden, wird jedoch schon vor der Eintragung durch die Handlungen des Prokuristen verpflichtet.
3 Zur Betreibung anderer Gewerbe oder Geschäfte kann ein Prokurist nur durch Eintragung in das Handelsregister bestellt werden.
2-) CO:
Titre dix-septième: Des fondés de procuration et autres mandataires commerciaux
A. Fondé de procuration
I. Définition; constitution des pouvoirs
Art. 458
1 Le fondé de procuration est la personne qui a reçu du chef d’une maison de commerce d’une fabrique ou de quelque autre établissement exploité en la forme commerciale, l’autorisation expresse ou tacite de gérer ses affaires et de signer par procura en se servant de la signature de la maison.
2 Le chef de la maison doit pourvoir à l’inscription de la procuration au registre du commerce; il est néanmoins lié, dès avant l’inscription, par les actes de son représentant.
3 Lorsqu’il s’agit d’autres espèces d’établissements ou d’affaires, le fondé de procuration ne peut être constitué que par une inscription au registre du commerce.
IV-) Yararlanılabilecek Monografiler:
İsmail Kırca; Ticari Mümessillik, Ankara, 1996.
1 Not: 818 sayılı Borçlar Kanunu’nun On Altıncı Babı nakliye mukavelelerine ilişkindir. 818 sayılı Borçlar Kanunu’nun On Yedinci Babından önce yer alan bu babın 431 ila 448. maddeleri 6763 sayılı 29.06.1956 tarihli Türk Ticaret Kanununun Mer’iyet ve Tatbik Şekli Hakkındaki Kanun’un 41. maddesinin ilk fıkrası ile yürürlükten kaldırılmıştır (RG. 09.07.1956; S: 9353). Bu maddelerin yerini 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 762-808. maddeleri ve 1016-1132. maddeleri almıştır. 818 sayılı Borçlar Kanunu’nun nakliye mukavelelerine dair kaldırılan hükümleri bu çalışmanın sonunda 818 sayılı Borçlar Kanunu’nun Nakliye Mukavelesine İlişkin Mülga Hükümleri başlığı altında ayrıca zikredilmiştir.
2 818 sayılı Borçlar Kanununun 449 uncu maddesiyle başlayan “On Yedinci Bap / Ticarî Mümessiller ve Diğer Ticarî Vekiller” şeklindeki üst başlık, Tasarıda “Onikinci Bölüm / Ticarî Temsilciler, Ticarî Vekiller ve Diğer Tacir Yardımcıları” şeklinde değiştirilmiştir. Bununla, ticarî temsilcilerin ve ticarî vekillerin de tacir yardımcılarından olduğu vurgulanmak istenmiştir. Bu bölümde, gerek ticarî temsilciler ve ticarî vekiller, gerekse diğer tacir yardımcıları, temsil yetkileri yönüyle ele alınmıştır. Bu düzenlemeye göre, ticarî temsilcilerin geniş yetkileri, ticarî vekillerin ve diğer tacir yardımcılarının ise sınırlı yetkileri bulunmaktadır.